هرس درختان

اصول تربیت و هرس گیاهان باغبانی

رشد و نمو گیاهان را با تغییر در شرایط محیطی و یا دستکاری در خود گیاه می‌توان تنظیم کرد، برای رسیدن به چنین تغییراتی در گیاه از روش‌های فیزیکی مانند تربیت کردن (Training) و هرس کردن (Pruning) و یا از روش‌های شیمیایی نظیر کاربرد مواد تنظیم کننده رشد استفاده می‌شود. واژه تربیت کردن گیاهان به معنی تکنیک‌ها و روش‌هایی است که برای تنظیم اندازه، شکل و جهت رشد گیاه بکار می‌روند. هرس کردن یا حذف قسمت‌هایی (جوانه، شاخه، برگ و گل و میوه) از گیاه همراه با عمل تربیت انجام می‌گیرد، تا گیاه به شکل یا فرم معینی ایجاد شود. به عنوان مثال تربیت درختان میوه و گیاهان زینتی به اشکال مختلف و یا حصار. تربیت گیاهان بایستی در مراحل اولیه رشد انجام شود. هرس منظم برای حفظ شکل و تعادل فیزیولوژیکی لازم برای گلدهی و میوه‌دهی ضروری است. تربیت گیاهان باغی همیشه نیاز به هرس ندارد بطوری که در برخی گیاهان بالا رونده مانند گوجه فرنگی، خیار و برخی از لوبیاها باید آنها را به قیم بست تا برگهایشان از نور کافی برخوردار شوند این عمل به شکل غیر مستقیم گلدهی و میوه‌دهی را تحریک می‌کند و باعث می‌شود که میوه آنها تمیز بماند.

هدف از هرس:

هرس گیاهان باغی بطور عمده به سه دلیل زیر انجام می‌گیرد:

۱- تنظیم اندازه گیاه

۲- بدست آوردن شکل یا فرم معین

۳- بهبود کارآیی یا باروری گیاه (تنظیم کمیت و کیفیت محصول).

هرس اثر پاکوتاه کنندگی در گیاهان دارد. به عنوان مثال کوتاه کردن منظم درختچه‌های زینتی و گیاهان حصار باعث می ‌شود که آنها ارتفاع مناسبی داشته باشند.

هرس درختان میوه سبب تولید تاجی مناسب برای سهولت در برداشت می ‌شود.

هدف دیگری که در اثر تربیت و هرس کردن گیاه بدست می‌آید ایجاد اسکلتی مناسب با شکل مشخص و معین است. برای رسیدن به این مقصود باید در مراحل اولیه رشد درختان، شاخه‌های اصلی انتخاب و مشخص شوند تا اسکلت آینده درخت تشکیل شود. شاخه‌هایی اصلی انتخاب شده باید از فضای کافی برخوردار باشند به طوری که پس از رشد در سالهای آینده و رسیدن به نمو کامل، میزان سایه‌اندازی آنها به حداقل ممکن برسد. علاوه بر آن زاویه بین شاخه‌های اصلی و تنه درخت (محل انشعاب شاخه‌های فرعی)(Crotch) باید به قدری کافی باز باشد زیرا این موضوع مانع از شکستن شاخه‌ها در اثر میوه‌دهی زیاد می ‌شود. اگر این زاویه کم باشد فرم دهی اسکلت درخت ضعیف است.