طرح تنه راست غیر رسمی بونسای

اصطلاح ژاپنی=Moyogo, Takichi

در این نوع طرح بونسای، تنه درخت مستقیم است اما تا حدودی با طرح تنه راست رسمی فرق می‌کند. تنه درخت خمیدگی ملایمی دارد. در واقع قسمت پایین تنه که ضخامت بیشتری نیز از قسمت بالای تنه دارد، با سطح خاک زاویه‌ای ملایم می‌سازد و بعد از داشتن پیچش و خمیدگی به شکل راست و مستقیم رشد می‌کند و شکلی همانند S می‌سازد. این طرح  برای افرادی که به تازگی پرورش بونسای را آغاز کرده‌اند مناسب معرفی شده است. همچنین این طرح برای پرورش اکثر انواع درختان بخصوص درختان خزان‌پذیر و درختان گلدار همانند افرا، گوجه گلها، درخت به و نارون  مناسب و قابل اجرا است.

طرح بونسای راست قامت

طرح راست قامت رسمی Formal Upright Style

اصطلاح ژاپنی=Chokkan

این طرح یکی از نمونه‌های رایج در پرورش بونسای است و در طبیعت نیز به فراوانی مشاهده می‌شود بخصوص زمانی که درختان (همانند کاجها) در محیطی با نور کافی و بدون وجود محدودیت خاصی همانند تراکم بیش از اندازه شاخسار درختان  رشد می‌کند. تنه اصلی درخت در این طرح راست و مستقیم است و به خوبی مشاهده می‌شود.  قسمت پایین تنه ضخیم تر است و توسط ساختار ریشه حمایت می‌شود و هر مقدار که به بالای درخت نزدیک شویم ضخامت تنه نیز کاهش می‌یابد. حدود یک سوم  قسمت پایین تنه بدون شاخه است و بعد از آن شاخه‌ها شروع می‌شوند. در انتهای تنه نیز باید یک شاخه وجود داشته باشد به بیان دیگر تمامی ارتفاع درخت نباید توسط تنه آن شکل گیرد و شاخه انتهایی نیز در ارتفاع درخت نقش دارد. چنین طرحی در هنر بونسای ، تصویری از عظمت، بلوغ  و کیفیتی بی‌انتها را به نمایش می‌گذارد.

بونکیه (مشابه بونسای)

بونسکی (Bonseki) و بونکیه (Bonkei)

در این هنرهای ژاپنی منظری در حد و اندازه بسیار کوچک در یک سینی خلق می‌شود اما گیاهان زنده در آنان استفاده نمی شود. در بونسکی برای خلق منظره از شن و سنگ و به شکل سنتی از سینی های سیاه رنگ برای خلق مناظری همانند کوهستان ساحل دریا و یا باغ استفاده می‌شود. سنگهای کوچک به جای کوه‌های غظیم‌الجثه مصرف می‌شوند و  گاهی از قطعات مس رنگ شده برای ساختن خانه‌ها معابد پلها و سازه‌های مشابه بکار گرفته می‌شود . تمامی مناظر خلق شده در هنر بونسکی موقتی هستند اما با روشهای خاص قابل حفظ شدن هستند و پایدار می‌مانند که در آن صورت هنر دیگری با نام بونگا (Bona) (نقاشی بر روی سینی) و یا سونا اِ (Suna-e) (نقاشی با شن )بوجود می آید.دو نمونه از هنر بونسکی در تصویر زیر آمده است.

در هنر بونکیه (تصویر زیر) صخره‌های بسیار کوچک و موادی همانند سیمان برای ساختن تپه‌ها و کوه‌های برآمده از ضمینه ساخته شده از سنگ و شن بکار گرفته می‌شود و همچنین در هنر بونکیه از مجسمه آدم، حیوان، ساختمان و … نیز استفاده می‌شود

سایکیه

سایکیه Saikei

همانطور که اشاره شد نگهداری و پرورش درختان مینیاتور در گلدان بونسای خوانده می‌شود اما اگر همراه با درخت، وجود موارد دیگر همانند خاک، صخره، آب و … نیز اهمیت یابد نامهای دیگری برای چنین هنری انتخاب شده است که عبارتند از:

اگر طراحی منظر اهمیت یابد در واقع هنر سایکیه (Saikei) انجام می‌پذیرد. سایکیه به معنی “منظر کاشته شده” است که در آن ترکیبی از درختان مینیاتور با خاک، سنگ،آب و گیاهان پوششی بکار می‌رود که در یک سینی و یا ظرفی همانند یک سینی قرار می‌گیرند. معمولا ظرف استفاده شده در این هنر سرامیکی با دیواره ‌های کوتاه است. شکل زمین (مواد موجود در کف سینی) در این هنر بسیار مهم است که در هنر بنسای  بدین مسئله چندان اهمیتی داده نمی‌شود. یا به بیان دیگر در بنسای به وجود یک تک درخت تاکید می‌شود در حالیکه تاکید سایکیه بر روی یک منظر زنده است.

بونسای

معنی بونسای 

لغت ژاپنی بونسای از دو لغت “بن” به معنی سینی و یا گلدان با دیواره کوتاه و “سای” به معنی کاشتن گیاه تشکیل شده است و امروزه به معنی کاشت و نگهداری درخت مینیاتوری در گلدان است. به گفته برخی محققان ریشه این لغت در لغت چینی pen-tsai دارد و به گفته برخی دیگر در کشور چین نیز هنر سنتی با نام Penjing وجود دارد که چگونگی ساخت بونسای ژاپنی از آن گرفته شده است.  بونسای در واقع بکارگیری همزمان و متعادل علوم باغبانی، طبیعت، زیبایی‌شناسی و تفکر ذن zen (تفکر لحطه به لحظه و ژرف نگری) می‌باشد تا درخت و یا منظره‌ای چشم‌نواز بوجود آید. هر درختی که در یک گلدان کاشته شود بونسای خوانده نمی‌شود و باید اعمالی همانند هرس، شکل‌دهی و تربیت بر روی آن انجام شود تا آن درخت بر طبق طرح (Style) مورد نظر رشد کند.

 

در واقع ما سعی می‌کنیم تا با کنترل شرایط رشد گیاه، هرس قسمتهایی که مورد نیاز نیستند و تربیت شاخسار گیاه، درختی را بوجود آوریم که اندازه بسیار کوچکی دارد اما از نظر ظاهری شبیه همان چیزی باشد که به طور معمول در طبیعت رشد می‌کند. بونسای ممکن است برای آنکه به درختی بالغ تبدیل شود سالها به نگهداری و مراقبت نیاز داشته باشد و همچنین درختی که به شکل نهایی درآمده است را البته در صورت شیوه صحیح مراقبت، می توان سالها نگهداری کرد و حتی به عنوان یک میراث خانوادگی نسل به نسل انتقال داد.

همانطور که اشاره شد نگهداری و پرورش درختان مینیاتور در گلدان بونسای خوانده می‌شود